Water Justice Fund: schoon water en zelfvertrouwen voor de vrouwen van Balli Union

Iets meer dan een jaar geleden kwamen ze voor het eerst bij elkaar. Dertig vrouwen uit Balli Union, Bangladesh. Hun gemeenschap wordt geteisterd door een gebrek aan drinkwater, fatsoenlijke toiletten en voortdurende overstromingen. Al te veel vertrouwen in Nazmun Nahar, leider van een kleine, lokale vrouwenorganisatie hadden ze niet. Loze beloftes hadden ze wel vaker gehoord.

Maar Nahar was vastberaden. Vanuit het Water Justice Fund programma van Simavi was haar gevraagd om in de Satkhira regio vrouwen uit te nodigen om een voorstel in te dienen om gezamenlijk hun waterproblemen aan te pakken. Deze vrouwen bij elkaar brengen was de eerste stap.

Nahar (40) woont zelf in het gebied en is maar al te bekend met de gevolgen van klimaatverandering voor het laaggelegen zuiden van Bangladesh. Haar droom is een toekomst waarin niet alleen haar eigen gezin maar de hele gemeenschap toegang heeft tot veilig water, toiletten en een beter leven. ‘Ik geloof dat samenwerking dé manier is om problemen aan te pakken.’

Het Water Justice Fund steunt vrouwen en meisjes die het hardst getroffen worden door klimaatverandering. Het doel: deze vrouwen het gereedschap geven om zélf de watercrisis te lijf te gaan. 

Het opzetten van de vrouwengroep in Balli Union begon met het in kaart brengen van de vrouwen die het zwaarst te kampen hebben met het gebrek aan watervoorzieningen. Onder hen de 25-jarige Mukta Khatun, moeder van een dochtertje van vijf.

Ze vertelt hoe ze tijdens haar zwangerschap gedwongen was om besmet water te drinken. Net als veel andere kinderen kampt haar dochter met astma en allergieën. Zelf lijdt ze ook onder het gebrek aan schoon water, vooral tijdens haar menstruatie. Het gebruik van vies maandverband tijdens lange dagen op het land bezorgde haar infecties. De meeste waterbronnen in Balli Union zijn getroffen door verzilting en de overige bronnen leveren ook geen water dat veilig is om te drinken.

De start van Shapla Mohila Dol

Met flink wat bezoeken aan Balli Union wist Nazmun Nahar het vertrouwen van de vrouwen te winnen. De start van de Waterlelie Vrouwengroep (Shapla Mohila Dol) – zoals ze besloten zichzelf te noemen – was een feit. Net als van drie andere vrouwengroepen in de buurt die begeleid worden door Nahar’s organisatie.

Nahar: ‘Iedere vrouwengroep kiest een uitvoerend comité, met een voorzitter, een secretaris en een penningmeester. De groep komt iedere week bij elkaar om te praten over de uitdagingen waar ze voor staan. Er is ook altijd iemand van ons bij om te begeleiden en informatie te geven over bijvoorbeeld klimaatverandering en over wat de overheid voor hen kan betekenen.’

Zo wisten de vrouwen bijvoorbeeld niet dat ze tijdens hun zwangerschap recht hebben op een kleine financiële bijdrage vanuit de overheid. Nahar: ‘Eén van de vrouwen is het onlangs gelukt om deze uitkering aan te vragen.’

Petitie voor regenwatertanks

De grootste overwinning boekten de vrouwen toen ze besloten om een petitie op te stellen om aanspraak te maken op een overheidsregeling voor gesubsidieerde regenwatertanks. Een regeling waarvan ze eerder nog nooit gehoord hadden en waarvan het geld in de praktijk vooral bij rijkere huishoudens en mensen met de juiste connecties terechtkwam.

Met een subsidie van 90 procent kunnen huishoudens zoals die in Balli Union zo’n watertank aanschaffen. Door regenwater op te vangen en op te slaan, is een heel gezin verzekerd van schoon drinkwater en hoeven vrouwen geen lange tochten te maken naar de rivier of andere waterbronnen. Ook vermindert de toegang tot schoon water de kans op diarree, dysenterie of huidziektes voor hun kinderen.

De meeste vrouwen van de Waterlelie Vrouwengroep waren nog nooit in een overheidskantoor geweest. Om sterker te staan besloten ze om samen een officiële aanvraag te schrijven en handtekeningen te verzamelen. Gewapend met deze documenten bezochten ze niet alleen het kantoor van hun gemeente, maar ook van hun district. Ze spraken zelfs met vertegenwoordigers van het departement voor Volksgezondheid.

Voor veel ambtenaren was dit ook nieuw. Zoiets hadden ze nog nooit meegemaakt. Maar de bezoeken hadden succes. De vrouwen kregen de verzekering dat ze in aanmerking kwamen voor de watertanks. En vasthoudend als ze waren, bleven de vrouwen net zolang bezoeken afleggen tot iedereen in de groep een regenwatertank had gekregen.

De 25-jarige Mukta Khatun is blij dat haar hele gezin nu veilig water kan drinken. ‘Ik hoop dat de huid van mijn dochtertje opknapt nu ze schoon water krijgt en dat ze later - als ze zelf zwanger is - beter af zal zijn.’

Samen kracht gekregen

Ruma Panvin (35), moeder van een dochter en een zoon, is ook lid van de vrouwengroep. ‘We waren altijd onwetend. Maar nu hebben we samen kracht gekregen. Eén takje breekt snel, maar een hele bos is heel sterk. Hoe snel we dit probleem hebben weten op te lossen, geeft veel hoop voor andere problemen die er zijn.’

Nahar vertelt hoe trots iedereen zich voelt. ‘Deze vrouwen hadden nooit kunnen dromen dat ze in gesprek zouden gaan met machtige mensen van de overheid. En dat deze mensen naar ze zouden luisteren en hen daadwerkelijk zouden helpen. Alleen doordat ze samenwerkten was dit mogelijk.’ Zelfs hun mannen – die al die vergaderingen aanvankelijk tijdverspilling vonden – zijn nu enthousiast en trots op hun vrouwen, aldus Nahar. Ook hebben de vrouwen besloten om samen te gaan sparen, door iedere maand een klein bedrag in te leggen.

Ondertussen heeft het succes van de Waterlelie Vrouwengroep ook anderen geïnspireerd. Veel vrouwen willen zich nu graag zelf aansluiten bij een vrouwengroep. Shamima Kathan heeft twee zonen en woont in een dorpje verderop. Ze haalt water bij een bron van vervuild water. ‘Omdat ik acht maanden zwanger ben is dit heel zwaar. Omdat ik hoorde van de Waterlelie Vrouwengroep heb ik zelf ook een verzoek ingediend voor een regenwatertank.’

De Waterlelie Vrouwengroep heeft inmiddels alweer nieuwe plannen. De vrouwen hebben een nieuwe petitie opgesteld, waarin ze vragen om overheidssteun om betere toiletten aan te leggen. Ook de 16 andere vrouwengroepen die gesteund worden door het Water Justice Fund hebben dit gedaan. De latrines die veel huishoudens nu hebben, staan regelmatig onder water en hebben vaak muren noch deuren. Maar omdat er in Bangladesh maar weinig budget beschikbaar is voor toiletten, is dit een lastigere opgave.

Toch is het eerste succes geboekt. De lokale overheid heeft een verzoek om budget voor sanitaire voorzieningen ingediend bij het district, iets dat nog niet eerder gebeurd is. En de vrouwen van Balli Union zijn vastbesloten om vol te houden.