Wat we bedoelen met menstruele gezondheid

Wat is menstruele gezondheid?

Simavi gebruikt de term "menstruele gezondheid" om te verwijzen naar menstruatie, omdat wij menstruatie als onlosmaakbaar zien van andere delen van gezondheid: welzijn, onderwijs, gelijkheid, empowerment en rechten. Voor ons betekent "gezondheid" niet alleen de afwezigheid van ziektes, maar ook sociaal en mentaal welzijn.

Voor een goede menstruele gezondheid, hebben menstruerende mensen toegang nodig tot passende hygiëneproducten, water en zeep. Maar ze moeten ook kunnen menstrueren zonder stigma, discriminatie of stress, en toegang hebben tot behandelingen voor menstruatie-gerelateerde ongemakken en aandoeningen. Daarnaast is het belangrijk dat zij over kloppende informatie beschikken over de menstruatiecyclus, anticonceptie en hygiënepraktijken.

Het is belangrijk om te erkennen dat niet elke vrouw menstrueert en niet iedereen die menstrueert een vrouw is. Er zijn vrouwen en -meisjes die niet menstrueren vanwege hun leeftijd of gezondheid. Er zijn ook trans-mannen die menstrueren, trans-vrouwen die niet menstrueren en intersekse personen die wel of niet menstrueren. Daarom gebruikt Simavi de term 'mensen die menstrueren' als we het hebben over menstruele gezondheid en de rechten van mensen die menstrueren.

Wat is menstruatiearmoede?

Wereldwijd hebben miljoenen mensen die ongesteld zijn geen toegang tot de benodigde menstruatieproducten, hygiënevoorzieningen, water of sanitaire voorzieningen om veilig en comfortabel hun ongesteldheid te beheren. Menstruatiearmoede betekent dat iemand niet de noodzakelijke middelen kan betalen, maar ook het gebrek aan educatie en bewustzijn om veilig met hun menstruele gezondheid om te gaan.

Menstruatiearmoede leidt ertoe dat mensen school of werk missen, zich onzeker voelen, en gepest of gediscrimineerd worden. Het kan ook serieuze gevolgen hebben voor hun gezondheid. De oorzaken zijn onder andere hoge prijzen voor menstruatieproducten, gebrek aan water en sanitaire voorzieningen, en onvoldoende voorlichting. Veel jonge meisjes weten bijvoorbeeld niet wat menstruatie is voordat ze hun eerste menstruatie krijgen, wat leidt tot verwarring en stress.

Wat zijn taboes rond menstruatie?

In sommige delen van de wereld bestaan taboes en stigma's rondom menstruatie. Menstruerende mensen worden soms als vies of onaanraakbaar gezien. Ze mogen tijdens hun menstruatie niet in huis slapen of voedsel aanraken, uit angst voor ongeluk.

Zelfs in regio's zonder zulke taboes leren menstruerende mensen vaak om hun menstruatiebloed of -producten te verbergen. Deze ideeën zijn gebaseerd op de overtuiging dat menstruatie vies is, en dat menstruerende mensen minder schoon, aantrekkelijk of capabel zijn. Dit kan leiden tot negatieve lichaamsbeelden en schaamte.

Menstruatie en WASH

Menstruele gezondheid en WASH (water en sanitatie) zijn nauw verbonden. Zonder toegang tot schoon water en sanitaire voorzieningen kunnen mensen hun menstruatie niet veilig beheren. Goede hygiëne tijdens de menstruatie voorkomt infecties. Gebrek aan water, hygiëne of de mogelijkheid om producten te verschonen, kan leiden tot infecties, schaamte of psychologische stress. Dit kan hen beletten deel te nemen aan de samenleving, zoals school of werk, en kan discriminatie versterken.

Menstruele gezondheid en seksuele en reproductieve rechten

Omdat menstruatie deel uitmaakt van het voortplantingssysteem, is het onlosmakelijk verbonden met seksuele en reproductieve rechten. Naast toegang tot water en sanitatie is ook toegang tot anticonceptie en seksuele gezondheidszorg cruciaal. Mensen moeten zelf kunnen beslissen over hun lichaam, gezondheid en seksualiteit. 

Hormonale anticonceptie kan ook helpen bij menstruatie-gerelateerde aandoeningen zoals PCOS of endometriose. Mensen met deze aandoeningen moeten toegang hebben tot medicatie of anticonceptie.

Menstruele gezondheid en empowerment van vrouwen

Het bereiken van menstruele gezondheid draagt bij aan de empowerment van vrouwen. Door taboes, stigma's en menstruatiearmoede weg te nemen, krijgen vrouwen en meisjes meer kansen om een gezond leven te lijden. Ook draagt dit bij aan gendergelijkheid. Met toegang tot hygiëneproducten, WASH-diensten en anticonceptie kunnen zij onderwijs volgen, carrières nastreven en een waardig leven leiden.

Een samenleving waarin mensen zich bewust zijn over menstruele gezondheid, zorgt ervoor dat menstruerende mensen meer kansen hebben. Ook mensen die niet menstrueren spelen hierin een rol door een ondersteunende omgeving te creëren.

Menstruele gezondheid en klimaatverandering

Klimaatverandering heeft een effect op de toegang tot menstruele gezondheid. Klimaatverandering zorgt ervoor dat waterbronnen opdrogen of verzilten. Dit heeft invloed op het vermogen van mensen om voor hun persoonlijke hygiëne te zorgen, en dus ook voor hun menstruatiehygiëne. De meeste klimaatrampen zijn water-gerelateerd, zoals bijvoorbeeld overstromingen of orkanen. Deze kunnen de waterinfrastructuur en toiletten vernietigen. Dat heeft ernstige invloed op mensen als ze ongesteld zijn.

Menstruele gezondheid en klimaatverandering zijn ook op andere manieren met elkaar verbonden. In gebieden waar een gebrek is aan afvalsystemen kunnen maandverband en tampons een grote bron van vervuiling zijn. In Indonesië bijvoorbeeld, waar menstruerende vrouwen soms hun menstruatieproducten moeten verbranden of begraven omdat er geen goede afvalinzameling is. Een oplossing hiervoor is het gebruik van duurzame en herbruikbare maandverbanden. In Indonesië ondersteunt Simavi Perfect Fit, een start-up die herbruikbare maandverbanden maakt en voorlichting geeft over menstruatiegezondheid en -hygiëne.

Wat doet Simavi?

Als een WASH-organisatie met feministische waarden zet Simavi zich in voor menstruele gezondheid. We erkennen dat vrouwen en meisjes door watertekorten en slechte sanitaire voorzieningen harder worden getroffen. Daarom staan zij centraal in onze programma’s.

In Oeganda bijvoorbeeld, waar meisjes regelmatig school missen door een gebrek aan water en sanitatie, werkt ons WASH, Learn and Share-project aan duurzame toegang tot schoon water, veilige sanitaire voorzieningen en hygiëne-educatie. In Bangladesh richtten we meisjesclubs op via het Our Lives, Our Health, Our Future-project, waar meisjes uit inheemse gemeenschappen veilig konden leren over menstruatiegezondheid en hun rechten.

Simavi blijft zich inzetten om ervoor te zorgen dat vrouwen en meisjes toegang hebben tot schoon water, toiletten en hun mensenrechten.