Herbruikbaar maandverband, de juiste informatie en water geven meisjes waardigheid in Kenia
Een artikel van Lillian Mutavi (communication and external engagement) over het WASH First project voor Wereldmenstruatiedag.
In veel Keniaanse huishoudens zijn menstruatie en menstruele gezondheid onderwerpen waarover slechts op fluistertoon wordt gesproken. Hierdoor worden pubermeisjes vaak compleet overvallen door hun eerste menstruatie.
Meer dan toegang tot maandverband en toiletten
Menstruele gezondheid is meer dan alleen toegang tot maandverband en menstruatievriendelijke toiletten. Hoewel die zeker belangrijk zijn. Het gaat er ook om ervoor te zorgen dat vrouwen en meisjes kunnen leven in een omgeving die hen in staat stelt en ondersteund om hun menstruatie met waardigheid te managen.
Juiste informatie over de menstruatiecyclus is essentieel
Ook in de informele nederzetting Korogocho in Nairobi werden meisjes tussen de 10 en 15 jaar overvallen door hun (eerste) menstruatie. Taslima Bishar, 11 jaar oud van de St Claire Primary school in Korogocho, dacht dat ze gewond was toen ze voor het eerst ongesteld werd. Ze bleef drie dagen thuis, deed alsof ze ziek was en vertelde niemand wat er was gebeurt. Zij, net als haar klasgenoten, had nog nooit van de woorden menstruatie of ongesteld gehoord. En het kleine beetje informatie dat ze hadden, waren mythes. Hierdoor wisselden ze ook geen informatie uit.
Peris Amboko werd thuis voor het eerst ongesteld, vertelde het haar moeder die haar maandverband gaf en uitlegde hoe ze het moest gebruiken. Ze was er alleen bij vergeten te vertellen dat ze de volgende dagen ook maandverband moest gebruiken. ‘De volgende dag ging ik naar school omdat ik me er niet bewust van was dat ongesteld zijn langer dan een dag duurt. Ik lekte door op m’n jurk en schaamde me verschrikkelijk. Ik vind het nog steeds eng om voor jongens te lopen als ik ongesteld bent.’, zegt ze.
Het effect van de pandemie op de menstruele gezondheid en het leven van meisjes
De COVID-19-pandemie heeft de sociaal economische en gezondheidssituatie veranderd in veel samenlevingen wereldwijd. Voor mensen in informele nederzettingen, als Korogocho, hadden de direct en indirecte gevolgen en de overheidsmaatregelen van de pandemie een verwoestend effect op hun leven.
Gebrek aan planning, investeringen en verwaarlozing door de overheid hebben ertoe geleid dat gebieden zoals Korogocho ontoereikende gezondheidsvoorzieningen, gebrek aan goede huisvesting en sanitaire voorzieningen, onvoldoende water en elektriciteit, een ontoereikend aantal scholen en een uitgeputte economische infrastructuur hebben.
Vaker zijn deze gebieden overvol, zonder adequate toegang tot openbare diensten. In tijden van crisis is de economische impact ook veel verwoestender voor de mensen daar. Hierdoor is het budget van gezinnen krapper en moeten ze nog wel voorzien in basisbehoeften zoals huisvesting, voedsel en water, waardoor er weinig of tot niets overblijft voor geld voor menstruatie producten.
De schoolsluiting voor onbepaalde tijd tijdens de pandemie verslechterde de situatie voor veel pubermeisjes. Veel van hen stopte met school of raakte zwanger omdat ze zich gedwongen voelden om seks te hebben in ruil voor maandverband.
Schoolsluiting heeft ook impact op de menstruele gezondheid
Sabira Mohamed durfde geen geld te vragen voor maandverband omdat haar familie al worstelde om eten op tafel te krijgen. Ze besloot daarom om tijdens de Covid-19 lockdown alternatieven voor maandverband te gebruiken. Zoals tissues. Ook de toegang tot water voor huishoudelijk gebruik was schaars waardoor ze in een openbaar toilet of in de rivier moest douchen: ‘Ik haatte het dat de overheid de scholen sloot en dat mijn ouders hun baan verloren maakte het leven ondragelijk in de sloppenwijken.’.
Hafsa Husseins had ook geen idee wat menstruatie of ongesteld zijn was. Ze dacht dat ze bloedde omdat ze zichzelf gekrabd had. Ze vertelde het aan haar zus die op de middelbare school zat, die legde haar alles uit. Allebei de meisjes zeggen dat het makkelijker was geweest als de scholen open waren geweest toen ze voor het eerst ongesteld werden. Dan hadden ze niet zo onzeker hoeven zijn en had ze ervaringen kunnen uitwisselen.
Taslima Bishar gaat naar de St Claire Primary school in Korogocho. Op deze school zijn vanuit het WASH First project ‘Menstrual Health Management kits’ uitgedeeld met daarin onder meer herbruikbaar maandverband. Hierdoor konden meisjes op school blijven en kon worden voorkomen dat ze alternatieven moesten gebruiken of zich gedwongen voelden om seks te hebben met mannen in ruil voor maandverband.
WASH First project
Gefinancierd door het ministerie van Buitenlandse Zaken, is WASH First opgezet als first line of defence tegen COVID-19. Het programma had tot doel om de verdere verspreiding van het virus tegen te gaan in gemarginaliseerde landen door het verhogen van bewustzijn en toegang tot water, sanitatie en hygiëne. In Kenia besloeg het WASH First project de vijf grootste informele nederzettingen in Nairobi en nog zeven provincies in het land. Het project duurde van oktober 2020 tot en met november 2021.
Een van de belangrijkste resultaten van het project was de distributie van gebruiksmiddelen (als maandverband, toegang tot water door middel van watertanks en handwasstations met zeep) om de hygiëne te verhogen. ‘Eerst waren veel meisjes afwezig, vooral als ze ongesteld waren misten ze lessen uit angst. Sinds WASH Alliance Kenya (WAK) ze deze maandverbanden heeft gegeven is dat minder.’, Faith Masika project manager bij WAK zegt dat meer dan 825 meisjes de kits hebben gekregen en uitleg hebben gehad hoe ze de kits moesten gebruiken en hoe ze hun herbruikbare maandverband moesten onderhouden.
Meer dan maandverband: watertanks
WAK zorgde ook voor de watertanks in de scholen. Hierdoor hoefden de leerlingen niet meer te betalen voor water en kunnen meisjes hun menstruatie op school managen. Chuluka Hasaan(14 jaar): ‘hiervoor nam elke leerling 5 shilling mee om te betalen voor het water dat gedurende de dag op school wordt gebruikt. Maar de 10.000 liter tank verlicht nu de financiële lasten van de ouders.
